طی این مدت مشکلات و موانع بسیاری بر سر راه این مدیریت قرار داشته است. با این حال به گفته مدیر این حوزه، مشکلات بهتدریج در حال رفع شدن هستند. آنچه از پی میآید، گزارش آیتالله سیدباقر خسروشاهی، مدیر حوزه علمیه استان تهران است از چگونگی روند فعالیتها و برنامههای این حوزه که با هم میخوانیم.
تصمیمگیریهای کلان حوزه علمیه استان در شورای حوزه علمیه استان اتخاذ میشود. این شورا که متشکل از بزرگان و فضلای استان است هر دو هفته یکبار در محل مدیریت استان جلسه تشکیل میدهد و مصوبات جهت اجرایی شدن به معاونتهای مربوطه ارجاع داده شده و پیگیری میشود. در تهران 5500طلبه برادر مشغول فعالیت و تحصیل هستند که با تلاش مجموعه مدیریت استان، شاهد بهوجود آمدن وضعیت شفاف و بسیار امیدبخشی در تمامی امور هستیم. مجموعه مدیریت حوزه علمیه استان تهران دارای معاونتهای آموزش و امور حوزهها، امور طلاب و دانش آموختگان، پژوهش، تبلیغ، تهذیب، آمار و بررسی و مدیریت برنامهریزی و پشتیبانی است که بنده به مختصری از اهم فعالیتهای آنها اشارهای خواهم داشت.
اهم فعالیتهای معاونت آموزش و امور حوزههای استان تهران
1- برگزاری دو دوره آزمون المپیاد علمی
2- برگزاری دورههای دانش افزایی مدیران، استادان و کادر مدارس علمیه استان
3- تاسیس 10مدرسه علمیه جدید با رعایت استانداردهای آموزشی
4- برگزاری سه دوره آزمون ورودی حوزه علمیه استان تهران
5- برگزاری امتحانات شفاهی بهصورت ویدئو کنفرانس و حضوری
6- برگزاری امتحانات جهت اعطای مدارک رسمی استادی در سطوح مختلف
7- نظارت بر حسن برگزاری امتحانات کتبی و تصحیح متمرکز اوراق امتحانی براساس معیارهای آموزشی
8- راهاندازی و فعال کردن پرونده ویژه مدیران و استادان و تدوین بانک اطلاعات
9- برگزاری کمیتههای آموزشی جهت برطرف کردن مشکلات آموزشی و برگزاری کمیتههای انضباطی جهت رسیدگی به مشکلات
10- ارتباط مستمر با مدیران محترم مدارس علمیه بهصورت ماهانه
11- برگزاری جلسات عمومی و پرشکوه مدیران و استادان استان تهران
12- راهاندازی سامانه جامع آموزش در تمامی مدارس علمیه
13- تدوین گزارش کار ماهانه مدیران و استادان
14- نظارت و ساماندهی نقل و انتقالات آموزشی طلاب
15- برگزاری مسابقات مختلف با رویکرد آموزشی همچون کتاب دقایقی با قرآن اثر حجتالاسلام والمسلمین قرائتی
اهم فعالیتهای معاونت امور طلاب و دانشآموختگان استان تهران
الف - نظام وظیفه و امور مشمولین:
1- با برگزاری جلسات متعدد با مسئولین سازمان وظیفه عمومی، در مرحله اول، مدیریت حوزه علمیه استان تهران ضمانت سفر تمامی طلاب و روحانیون را بر عهده گرفته و مراحل پیچیده و وقت گیر عملیات بانکی و ضمانت فردی حذف شد. در مرحله دوم، با تعامل با مسئولین سازمان و مدیران مدارس، طلاب مدارس علمیه هیچگونه مراجعهای به مدیریت استان و سازمان وظیفه عمومی نداشته و تمامی عملیات مربوط به خروج از کشور و معافیت تحصیلی، بدون مراجعه حضوری طلاب انجام میشود که پس از اجرایی شدن این طرح، تاکنون بیش از هزار مجوز خروج از کشور به همین طریق از سازمان وظیفه عمومی اخذ شده است.
2- ثبت اطلاعات تمامی طلاب جهت اخذ معافیت تحصیلی افرادی که تاکنون نسبت به دریافت کد معافیت تحصیلی اقدام نکردهاند، که در دو مرحله اقدام شده است. در مرحله اول معافیت تحصیلی حدود 2500نفر از طلاب اخذ شد و در مرحله دوم اطلاعات حدود 2000نفر از جهت صدور معافیت تحصیلی آمادهسازی و به سازمان وظیفه عمومی تحویل شده و درحال صدور است.
ب - بانک اطلاعات جامع:
1- جمعآوری اطلاعات تمامی روحانیون استان جهت تدوین بانک اطلاعات
2- جمعآوری اطلاعات طلاب و روحانیون استان جهت تدوین بانک اطلاعات جامع دانش آموختگان حوزوی
3- جمعآوری اطلاعات تمامی استادان، طلاب و کارکنان محترم مدارس علمیه استان جهت راهاندازی سامانه معاونت امور طلاب و دانش آموختگان (نجما)
ج- امور خدماتی و رفاهی:
1- عقد قرارداد با یکی از مجموعههای رفاهی مشهد مقدس جهت اسکان خانوادههای معزز روحانیون و طلاب استان تهران که طی آن 3690نفر از مدیران، استادان، طلاب و کادر اجرایی محترم مدارس علمیه استان در قالب 891خانواده از این امکان بهرهمند شدهاند.
2- اعزام صدها نفر از استادان، طلاب ممتاز و مهذب مدارس علمیه استان و خانوادههای محترمشان به سفر معنوی عمره مفرده در قالب کاروانهای زیارتی و همچنین تخصیص فیشهای عمره
3- اعطای تسهیلات وام قرضالحسنه به استادان معزز مدارس علمیه استان تهران
4- تخصیص لوازم و تجهیزات ورزشی به مدارس علمیه استان
د- شهدا و ایثارگران:
برگزاری جلسات هماهنگی بین دستگاههای مختلف جهت تاسیس ستاد عالی و اجرایی شهدا و ایثارگران روحانی استان تهران و دبیرخانه دائمی و همچنین تجمیع اطلاعات روحانیون شاهد و ایثارگر از دستگاهها و مراکز مختلف و تدوین بانک اطلاعات واحد و جامع جهت بهرهبرداری مناسب و حداکثری از تمامی اطلاعات (ستاد عالی تشکیل شده و جلساتی را جهت تشکیل ستاد اجرایی و دبیرخانه جهت پیگیری مصوبات برگزار کرده است).
اهم فعالیتهای معاونت پژوهش استان تهران
الف - فعالیتهای حمایتی در حوزه پژوهش:
1- فعال شدن معاونت پژوهش در مدارس علمیه استان تهران و تشکیل پرونده پژوهش که در کل استان بیش از 30معاونت پژوهش فعال شده است
2- تجهیز کلیه کتابخانههای مدارس علمیه استان
3- اعزام استادان پژوهش و آموزش روشتحقیق و پژوهش به مدارس علمیه استان
ب- تاسیس و راهاندازی دبیرخانه دائمی جشنواره علامهحلی (ره) استان تهران:
1- برگزاری نخستین جشنواره استانی علامهحلی (ره) استان تهران در سال 1389با 420اثر از حوزه علمیه خواهران و 156اثر از حوزه علمیه برادران و تقدیر و تشکر از شرکتکنندگان جشنواره و ارسال بیش از 30اثر شایسته جهت ارزیابی کشوری
2- برگزاری دومین جشنواره استانی علامهحلی (ره) استان تهران در سال 1390با 684اثر از حوزه علمیه خواهران و 795اثر از حوزه علمیه برادران و تقدیر و تشکر از شرکتکنندگان جشنواره و ارسال بیش از 45اثر شایسته جهت ارزیابی کشوری
3. در حال برگزاری سومین دوره جشنواره استانی علامه حلی (ره)
ج - تاسیس و راهاندازی دبیرخانه منشورات پژوهشی مدارس علمیه استان:
1- تشکیل و راهاندازی دبیرخانه نشریات حوزه تهران (جهت نظارت، ساماندهی و ارزیابی و رقابت)
2- صدور 15 مجوز دائم نشریه مدارس علمیه استان تهران با رعایت استانداردهای پژوهشی
3- انتشار شیوهنامههای تحقیق و تدوین نشریات
4- همکاری و مشاوره در چاپ نشریات مدارس علمیه استان در طراحی، تدوین و رعایت ساختار نشریات
د- تاسیس و راهاندازی کانونهای علمی مدارس علمیه استان:
ه - راهاندازی و به روزرسانی سایت معاونت پژوهش استان
و- انتشار نشریه اختصاصی معاونت پژوهش استان تهران (محفل)
اهم فعالیتهای معاونت تبلیغ و آموزشهای کاربردی استان تهران (عملکرد واحد همکاری با نهادها در سال90)
1- برقراری ارتباط با همه مدیران حوزههای علمیه استان برای معرفی روحانی جهت استقرار در مدارس
2- برگزاری جلسات با ادارات آموزش وپرورش (شهروشهرستانها)جهت افزایش تعامل طرفینی
3- اجرای دوتفاهمنامه منعقده میان معاونت و ادارات آموزشوپرورش استان
4- اقدام به پذیرش و مصاحبه با بیش از300روحانی جهت استقرار درمدارس با همکاری واحد اعزام
5- رایزنی با اداره کل آموزشوپرورش درجهت راهاندازی مدارس امین
6- اعزام مدیران مدارس امین به مسجد مقدس جمکران برای شرکت درهمایش یک روزه توجیهی مدیران مدارس امین و همراهی با آنها
7- سرکشی و ارزیابی مدارس بهصورت دورهای و مستمر.
8- همکاری با اداره کل آموزش و پرورش در پذیرش روحانیون بهعنوان مربیان قرآن مدارس و هماهنگی با همه حوزههای علمیه تهران و معرفی حدود 35 روحانی
9- اعزام مبلغین به عمره مفرده، سفر زیارتی مشهد مقدس
10- هماهنگی با اداره آموزشوپرورش و استقرار حدود پنج روحانی در مدارس شبانهروزی و سمپاد شهرستانها.
عملکرد واحد فرق و ادیان در سال90
فعالیتهای انجام شده:
1- برگزاری دورههای کارگاهی جریانهای نوظهور در مدارس وابسته
2- برگزاری اردوی فرهنگی، آموزشی لبنان با رویکرد تعامل مدارس علمیه حزب ا... لبنان با محوریت فرقهگرایی
3- تهیه85جلد کتاب با موضوعات فرق و ادیان جهت تکمیل بانک کتاب و جزوات
4- تهیه نرمافزار با موضوعات فرق و ادیان جهت تکمیل بانک نرمافزاری
5- برگزاری دورههای عرفان نظری در 10منطقه استان تهران
عملکرد واحد اعزام در سال1390
1- اعزام بلندمدت مبلغین:
در سال 1389تعداد 23مبلغ بلندمدت با هماهنگی اداره کل اعزام و فراهم شدن زمینه حضور مبلغ توسط معاونت شهرستانهای استان تهران به 10شهرستان اعزام شدهاند که فراهم شدن بستر مناسب جهت حضور مبلغ با خانواده جزو ضروریات بحث تبلیغ است.
2- اعزام کوتاهمدت مبلغین
3- اعزام مبلغین به مدارس آموزش و پرورش
الف) اعزام به مدارس امین (وابسته به حوزه): امسال با توجه به گسترش مدارس وابسته به حوزه توسط معاونت تبلیغ و آموزشهای کاربردی استان 23 مبلغ به مدارس امین آموزش و پرورش اعزام شدند.
ب) اعزام به مدارس استعدادهای درخشان (سمپاد)
ج) اعزام به مدارس شبانه روزی: با توجه به اعلام نیاز اداره آموزشوپرورش و با هماهنگی لازم اداره کل، پنج مبلغ به مدارس شبانه روزی اعزام شده و مشغول به فعالیت هستند.
د) اعزام امام جماعت به مدارس آموزش و پرورش (تعداد 156امام جماعت حکمدار)
عملکرد واحد مطالعات و پژوهشهای تبلیغی در سال1390
راهاندازی طرح جمعآوری خاطرات و تجربیات مبلغان
در راستای انتقال تجربیات ارزشمند مبلغان به نسلهای دیگر و بارور شدن هرچه بیشتر و بهتر جهاد مقدس تبلیغ، پروژهای تحت عنوان جمعآوری خاطرات و تجربیات تبلیغی مبلغان سراسر کشور، تأمین محتوای تبلیغی مبلغین طرح هجرت مستقر در استان تهران
در راستای ایجاد هماهنگی تبلیغی و با عنایت به وظیفه ذاتی واحد مطالعات و پژوهشهای تبلیغی طرح تأمین محتوای تبلیغی روحانیون مستقر در قالب نشریه همراه مبلغ در این واحد انجام شد و در همین زمینه چهار شماره از نشریه مذکور با رویکردهای آموزش تخصصی، آموزش عمومی و مناسبتهای تبلیغی منتشر شد و در اختیار مبلغین محترم قرار گرفت.
اهم فعالیتهای معاونت تهذیب استان تهران
الف) اداره تربیت اخلاقی:
1- فعالسازی اداره تربیت اخلاقی
2- استعلام کم و کیف برگزاری درسهای اخلاق مدارس علمیه استان تهران
3- تهیه و ارسال لیستی از استادان اخلاق به مدارس علمیه استان تهران جهت دعوت و استفاده از آن بزرگواران
4- ساماندهی حقالزحمه استادان اخلاق و ارائه آن به مدارس علمیه
5- برگزاری قریب به 1000درس اخلاق در سطح مدارس علمیه استان تهران
6- در پی مصوبه 745شورایعالی ساماندهی و مدیریت تلبس طلاب محترم انجام شد و بدینمنظور بیش از 70پرونده تلبس تشکیل و بیش از 30مصاحبه تلبس نیز انجام شده است.
ب) اداره قرآن عترت:
با تأکید و عزم مدیریت محترم حوزه علمیه استان، شورای قرآنی مرکز تشکیل شد و فعالیتهای ذیل به انجام رسیده است:
1- برگزاری چهار نشست قرآنی در سال تحصیلی 91-90با میانگین 1500نفر از طلاب استان در هر نشست
2- برگزاری11نشست قرآنی کوتاهمدت با استفاده از استادان مجرب قرآنی در مدارس علمیه استان تهران که با استقبال عالی طلاب مواجه شد
3- دوره 20روزه تربیت مربی قرآن کریم با حضور بیش از 40نفر از طلاب استان تهران در تیرماه 91با حضور استادان نخبه برگزار شد، در ضمن این دوره برنامههای فوقالعاده برگزار شد که میتوان به دیدار با آیتالله جوادی آملی در دماوند، بازدید حضرت آیتالله خسروشاهی، درس اخلاق آیتالله مرندی، دیدار با آیتالله ری شهریو... اشاره کرد.
ج) اداره مشاوره:
1- برگزاری کارگاه مشاوره با 10موضوع مورد نیاز در دورههای دو روزه که قریب به 140ساعت درسی برای حدود 50نفر از مشاورین مدارس علمیه استان
2- اعزام 52مشاور در زمینههای تحصیلی، اخلاقی و خانواده به مدارس علمیه که در هر مدرسه مشاوران بهمدت دو روز مستقر شدند
3- تهیه و ارسال بستههای مشاورهای که حاوی 40جلد نرمافزار و سی دیهای مشاورهای هستند به مدارس استان تهران
4- پیگیری مرکز مشاوره و بازدید از اماکن مورد نظر
5- استعلام گزارشات و عملکرد مشاورین مدارس و محاسبه و پرداخت حق المشاوره
د) اداره فرهنگی:
1- اعزام استادن علوم سیاسی به مدارس علمیه و برگزاری نشستهای سیاسی جهت ارتقای سطح بصیرت سیاسی طلاب که از اهداف اصلی اداره فرهنگی است
2- برگزاری مسابقه غدیر از خطبه غدیرخم در مدارس علمیه استان که به تعداد 14نفر از طلاب ممتاز هدایای نفیس کمک هزینه کربلا و مشهد اهدا شد
3- تهیه و ارسال تقویمهای قابی و عبادی و همچنین روزنامه دیواری منادی بهصورت ماهانه به مدارس
4- برگزاری اردوهای فرهنگی، این اردو هم درسال گذشته ویژه طلاب سال اول برقرار شد تا در نیم روز از اماکن مذهبی و فرهنگی شهر تهران بازدیدی داشته باشند.
5- ارائه 10مقاله در مناسبتهای مختلف به سایت مدیریت حوزه تهران
6- ارسال بروشورهای مختلف از سخنان مقام معظم رهبری، شهید مطهری، منشور روحانیت و...
7- پیگیری و ارائه 150کارت جایگاه نماز عیدفطر به طلاب استان تهران
8- در راستای تقویت ابعاد تخصصی معارف نماز طرح محراب در شش مدرسه علمیه استان تهران با حضور حداکثری طلاب برگزار شد.
9- برگزاری طرح مطالعاتی شهید مطهری، این طرح که مطالعه کتب شهید مطهری بهصورت منظم و برنامهریزی شده برای هر پایه تحصیلی به همراه مباحثه و آزمون است، که بعد از اتمام دوره مقدماتی و تکمیلی گواهینامه ارائه میشود.
ه)اداره خانواده:
تهیه و تنظیم دو طرح جامع درخصوص آموزشهای تربیتی برای خانواده طلاب تازه مزدوج و خانوادههای صاحب اولاد در سال تحصیلی آینده ضمن اینکه نشستهایی با حضور معاونین تهذیب مدارس داشتهایم.
اهم فعالیتهای اداره آمار و بررسی استان تهران:
راهاندازی دفتر گزینش:
در راستای گزینش صحیح داوطلبان ورود به حوزههای علمیه استان تهران، دفتر گزینش اداره آمار و بررسی استان تهران وظیفه دارد ضمن اجرای صحیح گزینش طلاب مبتدی، بر عملکرد مدارس تحت پوشش نیز نظارت کافی و لازم را داشته باشد.
1- مراحل گزینش طلاب مبتدی
2- ثبت نام در سایت، شرکت در آزمون ورودی یا ثبتنام از طریق شرکت در کمیسیون جذب، مصاحبه ورودی، هسته گزینش، تحقیقات محلی از داوطلبان و برگزاری دوره تثبیتی
3- برگزاری گردهمایی آموزشی
4- اداره آمار و بررسی استان تهران جهت بالا بردن کیفیت مصاحبه و اصلاح برخی عیوب و ناآگاهیهای موجود در امر پذیرش و گزینش طلاب ورودی به حوزههای علمیه و با هدف آموزش فنون مصاحبه و پرهیز از مصاحبههای ضعیف یا سلیقهای پس از هماهنگی با مدیریت محترم حوزه علمیه استان تهران و معاونت محترم آمار و بررسی حوزههای علمیه و نیز رایزنی جهت دعوت از یکی از استادان آموزش گزینش از منابع معتبر و خبره، همایشی را در تاریخ 5/12/1389 در سالن اجتماعات شیخ طوسی دانشکده علوم حدیث واقع در شهرری جنب حرم مطهر حضرت عبدالعظیم برگزار کرد.
در این همایش از تعداد 160نفر از گزینشگران حوزههای علمیه استان تهران که اغلب از میان مدیران، کادر مدیریتی و استادان مدارس علمیه بودند، با اولویت مدارس دارای جذب طلاب مبتدی در سال 91-1390جهت شرکت در این مراسم دعوت به عمل آمد. تعداد مصاحبهگران مدارس با توجه به میزان سهمیه جذبشان مشخص شد.
- تعداد کل مصاحبهگران 122نفر است که از این میان تعداد78نفر دارای مجوز گزینش بودند و بقیه با آنان همکاری میکردند.
- تعداد 18نفر از مصاحبهگران دارای مجوزگزینش، از مدیران مدارس علمیه بودند.
- با توجه به حجم ورودی 2400پرونده حدود 2000مصاحبه با به کارگیری استادان مجرب و دورهدیده انجام گرفت.
هستههای گزینش:
جلسات هسته گزینش استان تهران متشکل از معاونتهای آموزش و تهذیب و با دبیری اداره آمار و بررسی و نیز با حضور نماینده تامالاختیار مدارس در 56جلسه تعداد 1800پرونده را مورد بررسی و نظردهی قرار دادند.
همچنین طبق بخشنامه معاونت آمار و بررسی حوزههای علمیه، تحقیقات تمامی داوطلبانی که ساکن استان تهران هستند، (حتی اگر برای مدارس استانهای دیگر جذب شده باشند) بهعهده دفتر گزینش آمار و بررسی استان تهران است که تعداد 1000پرونده با همکاری محققان مجرب مورد بررسی و تحقیقات میدانی قرار گرفت.
- برگزاری کارگاه آموزش فنون مصاحبهگری(ویژه مصاحبهگران)
اهم فعالیتهای مدیریت برنامهریزی و پشتیبانی استان تهران:
1- تنظیم معرفینامههای معاونین و نیروها و راهاندازی روال اداری مجموعه و واحد کارگزینی و تدارکات و فنی و عمران و آموزش مالی اعضاء، همچون حسابدار طبق روال حسابداری ستاد مرکزی و دبیرخانه و روابط عمومی در حوزه مدیریت و همچنین واحد فناوری اطلاعات جهت امور سایت و نرمافزار و سخت افزار و امور مربوط به رایانه با هماهنگی ستاد.
2- بازدید از مدارس شهر تهران و مدارس شهرستانهای تابعه و بررسی مشکلات مالی و هزینه تغذیه مدارس، بازدید از بخش اداری مالی و رابطین و... صورت گرفته و رایزنی با مرکز مدیریت قم جهت تأمین زیرساختهای لازم در رابطه با فناوری اطلاعات جدید و ارتباطات رایانهای و شبکه ای.
3- بر عهده داشتن آموزش و طراحی کلیه برنامههای معاونین حوزه مدیریت و واحدهای تابعه و مدارس استان جهت هزینهکرد بودجههای استانی تخصیص یافته بهوسیله تنظیم فرمهای مربوطه طی مراحل منظم و تعیین اعتبار مصوب ستاد مرکز طبق ضوابط و مقررات از دیگر وظایف تخصصی این معاونت است.
4- مسئولیت رابط دفتر طرح و برنامه ستاد وکارشناس برنامه و بودجه، شامل برگزاری جلسات آموزشی با حضور استادان قم در مرکز تهران و جمعآوری بودجه مدارس و رفع اشکال سؤالات ایشان، هماهنگی و تلفیق و پیشنهاد در کارگروه استان و ارسال به دفتر طرح و برنامه و شرکت در جلسه نهایی قم جهت تخصیص اعتبارات با الحاقات جدید و تصویب در شورایعالی تهران طبق ضوابط و مقررات از دیگر برنامههای اجرا شده تخصصی این معاونت بوده است.
5- نشستهای دورهای (5دوره) با معاونتهای اداری و مالی مدارس؛ اخیرا با حضور ذیحسابی شورایعالی تبیین شرح وظایف رابطین مدارس انجام شده و همچنین ارسال رایانه و لوازم جانبی به مدارس جهت استفاده از فضای مجازی در امور اداری انجام گرفته و رایزنی جهت ایجاد زیرساختهای شبکه رایانهای آنان با مدیریت و یکدیگر با ستاد مرکزی در حال انجام است.
6- با نصب سرور مرکزی، در آینده نزدیک، سیستم شبکه مرکز مدیریت بهطور کامل فعال شده و مورداستفاده مدیریت و مدارس قرارمی گیرد.
7- جمعآوری اطلاعات و تشکیل پرونده برای مدارس بهمنظور ساماندهی مدارس علمیه تهران و ثبت شناسه ملی انجام شده است. بیشتر مدارس در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ثبت شده و شناسه ملی ویژه اشخاص حقوقی صادر شده است.
8- تشکیل واحد فنی و عمران و بررسی حضوری کارشناس این واحد در مدارس، تهیه عکس و فیلم توسط فیلمبردار واحد روابط عمومی و کارشناسی جهت برآورد هزینه و پیشنهاد بودجه عمرانی سال جدید به ستاد مرکزی و پیگیری آن در این مدیریت (برنامهریزی و پشتیبانی) انجام گرفته و درحال بهروزرسانی است.